Bizans Dönemi

aetius
medici

Diyarbakır’lı Aetius (M.S. 502-575)

Üriner Kateter:

Diyarbakır’lı Aetius Bizans Konstantinopolis’te yazdığı 16 ciltlik tıbbi ders kitabının altıncı kitabında temel olarak mesane paralizisi gibi durumları tartışmış, bunlarda idrarı çıkarmak için kateter kullanmıştır. İdrarın boşaltılmasından sonra, pompalama düzeneği eklenmiş bir kateterle mesaneye ilaç uyguladığını ve bu uygulama sonrasında iyileşmenin şaşırtıcı derecede hızlı olduğunu bildirmiştir. Mesane taşına bağlı idrar retansiyonunda hareket önerdiğini, başarısız olursa kateter kullandığını, beslenmeye bağlı oluşan mesane taşlarının da kateterizasyon ile temizlenebildiğini ifade etmiştir.

Ansiklopedist Aetius, Efes’li Rufus’un kateterizasyon ile ilgili bazı talimatlarını kendi eserinde yazmıştır. Aetius’un kitabının on altıncı ve son cildi kadın hastalıkları ile ilgili olmuş, uterovaginal atrezinin cerrahi tedavisi sırasında güvenlik açısından bir kateterin kullanılmasını önermiştir.

aegina
pavli aeginetae

Aegina’lı Paul (M.S. 625-690)

Üriner Kateter:

Aegina’lı Paul Seven Medical Books on Surgery adlı eserinde aralıklı kateterizasyon hakkında bilgiler vermiş, pıhtı, taş veya başka nedenlere bağlı idrar tıkanıklığında kateterizasyon yapıldığını bildirmiştir. Kateter kullanımını ve mesane boşaltılmasını ayrıntılı anlatmıştır. Kişinin boyu, yaşı ve cinsiyetine göre bir kateter seçildiğini, bu kateterin ucuna ipe bağlı bir yün parçası tıkılarak bir süre yağ içinde bekletildiğini ifade etmiştir. Oturtulan hastada uretranın anatomik eğriliklerine uygun şekilde kateterin mesaneye itildiğini, ipin çekilmesiyle de ucu açılan kateterden idrarın boşaldığını yazmıştır. Paul, katetere monte edilmiş bir kulak şırıngası veya öküz mesanesi ile mesane irrigasyonu yaptığını da ifade etmiştir.

Litotomi:

Bizans dönemi doktorlarından Aeginalı Paul litotomi operasyonunun yapılışını Romalı Celsus’un tarif ettiğine benzer şekilde anlatmıştır.